Το Πάσχα γιορτάζεται με ξεχωριστό τρόπο σε κάθε γωνιά της χώρας και ιδιαίτερα σε ορισμένες περιοχές αναβιώνουν ήθη κι έθιμα που συνθέτουν την κατανυκτική ατμόσφαιρα των ημερών αλλά και προσδίδουν ένα ιδιαίτερο «χρώμα» στην εορταστική αυτή περίοδο. Το «κάψιμο του Ιούδα», η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Εσταυρωμένου και η Ανάσταση σε νεκροταφεία είναι ορισμένες μόνο από τις παραδόσεις που συνεχίζονται σε πόλεις και χωριά.
Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Αποτελεί την κορύφωση του εκκλησιαστικού έτους.
Ωστόσο η πένθιμη ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδας και η χαρά που τη διαδέχεται το βράδυ της Ανάστασης, δεν βιώνονται με την ίδια κατάνυξη και τον ίδιο ενθουσιασμό από ολόκληρο το Χριστιανικό κόσμο.
Στη Δυτική Ευρώπη, στη Βρετανία, στις ΗΠΑ, το Πάσχα, όπως άλλωστε και τα Χριστούγεννα, εκτός από θρησκευτική είναι και καταναλωτική γιορτή, τόσο που η εκκλησία φοβάται ότι χρόνο με το χρόνο αποδυναμώνονται τα πολύ σημαντικά μηνύματα αυτών των ημερών.
«Θεωρητικά θα έλεγα ότι και για τους Δυτικούς Χριστιανούς, η Ανάσταση είναι η πρώτη γιορτή αλλά στην πράξη δίνουν περισσότερη σημασία, στα Χριστούγεννα. Όχι όμως για λόγους θεολογικούς. Απλά στη ζωή του κόσμου το Πάσχα δεν έχει τόση μεγάλη σημασία όση τα Χριστούγεννα», μας εξηγεί ο επίσκοπος Διοκλείας Κάλλιστος.
Τους πρώτους αιώνες της μετά Χριστών εποχής, οι εορτασμοί της Μεγάλης Εβδομάδας δεν υπήρχαν και οι Χριστιανοί ήταν μια διωκόμενη μειονότητα.
Όλα άλλαξαν τις ημέρες του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου και οι πρώτες λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδας ξεκίνησαν στην Ιερουσαλήμ.
Ο ιεροδιάκονος Στίβεν Πλατ, της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρωσίας, εξηγεί ότι το ορθόδοξο Πάσχα εορτάζεται σαν μια ζώσα πραγματικότητα.
«Δεν πρόκειται απλά για έναν συμβολικό εορτασμό ενός γεγονότος που συνέβη στο παρελθόν. Πρόκειται για καταστάσεις που λαμβάνουν χώρα στο παρόν και έχουν συνέπειες για την ανθρωπότητα.»
«Επίσης η εκκλησία λέει στους πιστούς να χαρούν για την ανάσταση του Κυρίου, όχι για κάτι που συνέβη τόσο παλιά αλλά για κάτι που συμβαίνει τώρα».
Η ανατολική εκκλησία δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην ανάσταση του Κυρίου ενώ η δυτική στο θρήνο για το θάνατό του.
«Θα έλεγα, ότι η πνευματικότητα των Δυτικών Χριστιανών τονίζει τον Σταυρό από την Ανάσταση, αυτό όμως στην πράξη, διότι θεωρητικά ο Σταυρός και η Ανάσταση είναι στενά συνδεδεμένα», λέει ο επίσκοπος Κάλλιστος.
Ο πατέρας Τζον Σάλτερ επικεφαλής της Ένωσης Αγγλικανικών και Ανατολικών εκκλησιών , ενός σώματος που ιδρύθηκε για να γίνουν κατανοητές οι διαφορές μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής εκκλησίας, πιστεύει ότι υπάρχουν ιστορικοί λόγοι για τη διαφορετική έμφαση που δίνουν στο Πάσχα οι δύο εκκλησίες.
«Μετά από μια σαρωτική επιδημία που έπληξε τη Δυτική Ευρώπη, τον 11ο αιώνα, η Δυτική εκκλησία απέκτησε την τάση να ταυτίζει τα πάθη του Χριστού με το μαρτύριο του λαού.»
Τόσο στην ορθόδοξη όσο και στην καθολική παράδοση το Πάσχα βιώνεται με ένα συνδυασμό αντιφατικών συναισθημάτων.
Υπάρχει η μετάνοια, καθώς πιστοί και κλήρος πιστεύουν ότι ο Θεός θανατώθηκε για να τους σώσει. Υπάρχει ο θρήνος για τη σταύρωση και το θάνατο. Και φυσικά όλα τα συναισθήματα επισφραγίζονται με την Ανάσταση.
Ο ιεροδιάκονος Στίβεν Πλατ της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρωσίας, πιστεύει ότι τα συναισθήματα αυτά, κυρίως το συναίσθημα της χαράς, βιώνεται πιο έντονα στο Ορθόδοξο Πάσχα.
«Νομίζω ότι είναι κρίμα που το Δυτικό Πάσχα δε βιώνεται με τόση χαρά, όση θα μπορούσε. Εάν κοιτάξει κανείς τα κείμενα της πασχαλινής λειτουργίας των Δυτικών, θα δει ότι υπάρχουν πολλές ομοιότητες με αυτά της ορθόδοξης εκκλησίας. Όμως οι Δυτικοί δεν συμμετέχουν τόσο στη Χαρά του Πάσχα», λέει ο Στίβεν Πλατ.
Πηγή: Της Μαριλένας Καφούρου(BBC Greek)
Τα Πασχαλινά έθιμα του Ποντιακού Ελληνισμού
Γιορτή των γιορτών
Μεγάλο και ισχυρό είναι το θρησκευτικό ένστικτο που χαρακτηρίζει τον Ποντιακό Ελληνισμό. Για τους Ποντίους εκείνα τα χρόνια, το Πάσχα δεν ήταν μόνο μια θρησκευτική γιορτή, αλλά συνάμα και εθνική. Καθώς στις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης είχαν την ευκαιρία να συγκεντρώνονται όλοι μαζί και να σφυρηλατούν τους φυλετικούς δεσμούς που τους συνέδεαν.
Το Πάσχα και ειδικότερα η Λαμπρή όπως αποκαλούν οι Πόντιοι την Ανάσταση, είναι η μεγάλη γιορτή του Ελληνισμού. Ειδικά για τους Ποντίους ήταν «η γιορτή των γιορτών».
Μεγάλη Εβδομάδα – Εβδομάδα των Παθών
Η Μεγάλη Εβδομάδα είχε ιδιαίτερη σημασία για τους Έλληνες του Πόντου. Καθώς συνδεόταν άμεσα με τον θάνατο και την προσδοκία της Ανάστασης. Τις ημέρες αυτές οι μαλωμένοι μόνιαζαν και το θρησκευτικό μήνυμα του Θείου δράματος έβρισκε εμπράγματη εφαρμογή.
- Τη Μεγάλη Δευτέρα, με την Ακολουθία του Νυμφίου οι πιστοί έμπαιναν σε πνεύμα πλήρους κατάνυξης, συγχώρεσης και εγκράτειας. Το πένθος επισκίαζε κάθε σπιτικό και οι εκκλησίες γέμιζαν μέρα με τη μέρα όλο και περισσότερο.
- Τη Μεγάλη Πέμπτη ή αλλιώς «Κόκκινη Πέμπτη», οι Πόντιοι πήγαιναν στη πρωινή Θεία Λειτουργία προκειμένου να λάβουν «Σώμα και Αίμα Χριστού». Την ημέρα αυτή οι γυναίκες έβαφαν τα αυγά. Μάλιστα πήγαιναν αυγά στην εκκλησία, τόσα όσα και τα μέλη της οικογένειας τους (συν 2, για τη Παναγία και το σπίτι).
Επίσης την Μεγάλη Πέμπτη έψηναν και τα τσουρέκια. Μάλιστα σε κάποιες περιοχές του Πόντου οι νοικοκυρές έφτιαχναν τα «Κερκέλια», ένα είδος παραδοσιακού κουλουριού. Αυγά δεν έβαφαν και δεν ζύμωναν τσουρέκια οι πενθούντες. Φρόντιζαν όμως να τους προμηθεύσουν οι συγγενείς ή οι γείτονες τους. Τσουρέκια και αυγά έδιναν και στους Μουσουλμάνους. Οι οποίοι ανταπέδιδαν την προσφορά κατά το Μπαϊράμι τους, δίνοντας μπακλαβάδες και άλλα γλυκίσματα στους Χριστιανούς.
Αξίζει να σημειωθεί πως τη Μεγάλη Πέμπτη πήγαιναν στην εκκλησία για να ακούσουν τα Δώδεκα Ευαγγέλια και Μουσουλμάνες, κρυφά από τους άντρες τους. Χωρίς να είναι κρυπτοχριστιανές, πίστευαν στις θεραπευτικές ιδιότητες του ακούσματος των Δώδεκα Ευαγγελίων.
- Τη Μεγάλη Παρασκευή τα Θεία Πάθη έφταναν στη κορύφωση τους. Η ημέρα του Επιταφίου είχε τον ίδιο πένθιμο χαρακτήρα όπως και στις υπόλοιπες περιοχές του Ελληνισμού. Νεαρά κορίτσια στόλιζαν (με πυξούς και μυρτιές, που βρίσκονται σε αφθονία στον Πόντο) από νωρίς τον Επιτάφιο, ψάλλοντας τα Εγκώμια. Ενώ μετά την Ακολουθία του Επιτάφιου οι εκκλησίες έμεναν ανοιχτές όλη νύχτα.
- Το Μεγάλο Σάββατο ήταν μια μέρα που έπρεπε να γίνει «το άλλαγμαν». Όλοι έκαναν μπάνιο, έβαζαν καθαρά και πολλές φορές καινούργια ρούχα. Ενώ άλλαζαν σεντόνια και έπεφταν νωρίς για ύπνο.
Λαμπρή – Ανάσταση
Το βράδυ οι πιστοί ήταν έτοιμοι να υποδεχθούν την Ανάσταση με αγνή ψυχή. Η Ανάσταση δε γινόταν τα μεσάνυχτα όπως σήμερα, αλλά στις 3 τα ξημερώματα. Μια συνήθεια που απαντάται και στους Βυζαντινούς.
Κανείς δεν έφευγε μετά το «Χριστός Ανέστη»
Μικροί και μεγάλοι τσούγκριζαν (εντούναν) τα αυγά τους και εύχονταν ο ένας στον άλλον. Όπως σε όλη την Ελλάδα έτσι και στον Πόντο τα Πασχαλινά αβγά είχαν συμβολικό ρόλο. Εξάλλου οι Πόντιοι με αβγό «έκλειναν» το στόμα τους για τη νηστεία της Σαρακοστής και με αβγό το «άνοιγαν» το βράδυ της Ανάστασης.
Τη στιγμή της Ανάστασης δεν θα μπορούσαν να λείπουν και οι ήχοι από τα όπλα. Που διαλαλούσαν το χαρμόσυνο γεγονός της Ανάστασης. Οι πυροβολισμοί είχαν και εθνικό συμβολισμό…
Κυριακή του Πάσχα – Λαμπροήμερα
Την ημέρα της Λαμπρής (Κυριακή του Πάσχα) τα τραπέζια ήταν στρωμένα, αλλά όχι με αρνιά και μεζέδες που έχουμε συνηθίσει σήμερα. Το Πασχαλινό τραπέζι έμοιαζε περισσότερο με το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Με βραστή κότα, φούστορον (παραδοσική Ποντιακή ομελέτα), κασέρι, παστουρμά (συνηθιζόταν στη Τραπεζούντα μόνο τη Λαμπρή). Την ημέρα αυτή έπιναν περισσότερο κρασί, μιας και τη Λαμπρή δεν έπιναν συνήθως το τσίπουρο.
Παρέες σε μικρές ομάδες, γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι με μια λύρα και ξεσήκωναν τους οικοδεσπότες να χορέψουν μαζί τους. Και κάπως έτσι ξεκινούσαν τα γλέντια που κρατούσαν τρεις ημέρες…
Οι Πόντιοι τις τρεις πρώτες ημέρες της Λαμπρής τις ονόμαζαν «Λαμπροήμερα»
Τα Λαμπροήμερα λοιπόν τα μαγαζιά των Ποντίων ήταν κλειστά. Αν σκεφτεί κανείς πως ιδίως στην Τραπεζούντα ένα μεγάλο μέρος των εμπορικών καταστημάτων ήταν σε Ελληνικά χέρια, όλη η πόλη βίωνε την αργία και την εορταστική ατμόσφαιρα της Λαμπρής.
Αυγομαχίες
Τέλος, ένα κλασικό έθιμο της Λαμπρής ήταν οι «Αυγομαχίες». Ένα έθιμο που πέρασε και στις παραδόσεις της σύγχρονης εποχής. Ο κόσμος γυρνούσε από σπίτι σε σπίτι, για να τσουγκρίζει τα βαμμένα αβγά.
Ιδιαίτερος ήταν ο τρόπος που προετοίμαζε ο καθένας τα αυγά με τα οποία θα διαγωνιστεί. Κάποιες φορές ζέσταιναν τη μύτη του αυγού στη στάχτη, για να δυναμώσει ή τρυπούσαν το αυγό, το άδειαζαν και κατόπιν το γέμιζαν με πίσσα. Άλλες φορές χρησιμοποιούσαν και αυγό «ταϊγάνας», δηλαδή φραγκόκοτας.
Η αναμέτρηση κρατούσε τρεις μέρες και συνήθως ανακηρυσσόταν και επισήμως πρωταθλητής. Σε κάποιες περιοχές του Πόντου συνέχιζαν τις Αυγομαχίες και του Αγίου Γεωργίου, όταν προηγείτο η Λαμπρή.
Γράφουν τα παιδιά του Ε1
ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
Η λέξη «Πάσχα» σημαίνει, το πέρασμα του Χριστού από τον θάνατο στη ζωή. Λέγεται και αλλιώς «Λαμπρή», ονομασία που προήλθε από τους αναστάσιμους κανόνες της εκκλησίας, οι οποίοι ονομάζουν «Λαμπροφόρο» την ημέρα του Πάσχα και συνιστούν στους πιστούς «Αναστάσεως ημέρα λαμπρυνθώμεν λαοί».
Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα του Πάσχα είναι το βάψιμο των αυγών τη Μεγάλη Πέμπτη.
Το αυγό -σύμφωνα με την παράδοση- συμβολίζει τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός -όπως και το περίβλημα του αυγού- αλλά έκρυβε μέσα του τη «Ζωή», αφού από αυτόν βγήκε ο Ιησούς και αναστήθηκε. Πώς ακριβώς όμως, καταλήγουμε στην επιλογή του κόκκινου χρώματος, δεν είναι ξεκάθαρο.
Οι εξηγήσεις που υπάρχουν είναι πολλές.
Μία από τις πιο αποδεκτές είναι πως το κόκκινο συμβολίζει το αίμα και τη θυσία του Ιησού. Οι άλλες ερμηνείες, έχουν πρωταγωνίστριές τους, τρεις γυναίκες : Την Παναγία, τη Μαγδαληνή και μία δύσπιστη ανώνυμη γυναίκα
Μία εξήγηση που δίνεται συχνά, λέει ότι η Παναγία πήρε ένα καλάθι αυγά και τα πρόσφερε στους φρουρούς Του Υιού της, ικετεύοντάς τους να του φέρονται καλά.. Όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά, αυτά βάφτηκαν κόκκινα!
Μία άλλη ιστορία συνδέει το κόκκινο χρώμα με τη Μαρία Μαγδαληνή. Όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας ενημερώθηκε για την Ανάσταση του Χριστού, τη θεώρησε τόσο απίθανη «όσο και το να βαφτούν τα αυγά κόκκινα». Η Μαρία Μαγδαληνή τότε, χρωμάτισε μερικά κόκκινα αυγά και του τα πήγε για να του επιβεβαιώσει το γεγονός.
Μία παραλλαγή της παραπάνω ιστορίας, θέλει μία γυναίκα να μην πιστεύει την είδηση της Ανάστασης Του Ιησού και να λέει: «Όταν τα αυγά που κρατώ θα γίνουν κόκκινα, τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός». Και τότε αυτά έγιναν κόκκινα»
Η Μεγάλη Παρασκευή, είναι ημέρα απόλυτης αργίας και νηστείας. Σχεδόν ολόκληρη η μέρα, αφιερώνεται στην Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου και στην Ακολουθία του Επιταφίου. Ο λαός ζει με κατάνυξη το θείο δράμα. Η έντονη του επιθυμία να συμμετάσχει στο πάθος του Κυρίου, διαφαίνεται και από κάποιες απλές, ωστόσο χαρακτηριστικές του πράξεις, τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται η αποκαθήλωση όπου ο ιερέας κατεβάζει τον Εσταυρωμένο από τον Σταυρό και τον τυλίγει σε καθαρό σεντόνι ενώ από αργά το βράδυ της Μ Πέμπτης έχει στολιστεί ο Ιερός Επιτάφιος με άνθη της υπαίθρου που φέρνουν οι γυναίκες έτσι ώστε να τοποθετηθεί το Άγιο Σώμα του Κυρίου.
Το βράδυ γίνεται η λειτουργία της περιφοράς του Επιταφίου. Η περιφορά του Επιταφίου είναι το κυριότερο έθιμο της Μεγάλης Παρασκευής.
Παλιά γινόταν ένας συναγωνισμός ανάμεσα στις ενορίες για το ποιος θα φτιάξει τον ομορφότερο στολισμό του Επιταφίου. Οι ενορίες συναντιόντουσαν κατά την περιφορά και στα νησιά έβαζαν τον επιτάφιο στην θάλασσα για να αγιάσουν τα ύδατα. Το έθιμο του περάσματος ακόμα καλά κρατεί. Όλοι πιστεύουν ότι πρέπει να περάσουν από κάτω μία φορά για το καλό ενώ πίστευαν πως αν τα ζωηρά παιδιά περάσουν τρεις φορές θα φρονίμευαν. Τρεις φορές έπρεπε να περάσουν και οι άρρωστοι για να γίνουν καλά.
Όλη την ημέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα σε όλη την Ελλάδα και παραδοσιακά απαγορεύεται πάσα εργασία και γίνεται αυστηρότατη νηστεία και απαγορεύεται και η κατάποση του λαδιού.
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας , φτιάχνεται ένα ομοίωμα του Ιούδα το οποίο είτε καίγεται είτε πυροβολείται και εν συνεχεία καίγεται. Επίσης την ίδια μέρα πολλοί πιστοί επισκέπτονται τους τάφους συγγενών και φίλων ή πραγματοποιείται η εκταφή των νεκρών αν έχει περάσει το απαιτούμενο διάστημα.
Το Μεγάλο Σάββατο είναι η τελευταία μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Μεγάλης Σαρακοστής. Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου προς Κυριακή του Πάσχα εορτάζεται κατά το ορθόδοξο τυπικό η Ανάσταση του Χριστού. Είναι το μόνο Σάββατο του χρόνου κατά το οποίο νηστεύεται και το λάδι. Το πρωί εορτάζεται στην εκκλησία η πρώτη Ανάσταση
Το πρωί τελείται ο εσπερινός του Πάσχα. Η ακολουθία έχει αναστάσιμο και πανηγυρικό χαρακτήρα. Είναι η λεγομένη Πρώτη Ανάσταση.
Τα μεσάνυχτα του Σαββάτου προς Κυριακής γίνεται η Ακολουθία της Αναστάσεως και ο όρθρος και η Λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. «Δεύτε λάβετε φως…» και ανάβουν οι λαμπάδες.
Το έθιμο της λαμπάδας του Πάσχα ξεκινάει από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους όπου οι νεοφώτιστοι χριστιανοί βαφτίζονταν πάντα Μεγάλο Σάββατο και Κυριακή του Πάσχα, μετά από ένα διάστημα προετοιμασίας. Η λαμπάδα που κρατούσαν στο χέρι συμβόλιζε το νέο φως του Χριστού που θα φώτιζε πλέον την ψυχή του νεοφώτιστου. Την λαμπάδα την πρωτοανάβουμε το βράδυ της Ανάστασης. Όταν ο ιερέας εμφανιστεί στην Ωραία Πύλη προσφέροντας το Άγιο Φως λέγοντας «Δεύτε Λάβετε Φως». Το φως αυτό μεταφέρεται στο σπίτι. Με το «Άγιο Φως» των κεριών οι άνθρωποι κάνουν το σχήμα του σταυρού πάνω από την κεντρική πόρτα του σπιτιού για καλή τύχη.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
Στις εκκλησίες, από τις 11 το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, τελείται ο όρθρος και η λειτουργία του Πάσχα. Τα πρώτα λεπτά της Κυριακής του Πάσχα, αμέσως μόλις ο ιερέας εκφωνήσει το «Χριστός Ανέστη!», ο τόπος σείεται από τα βεγγαλικά, τις κροτίδες, ενώ δεν λείπουν οι πυροβολισμοί στον αέρα. Νωρίτερα, οι πιστοί ανάβουν τις λαμπάδες τους με το Άγιο Φως, μετά την πρόσκληση του ιερέα «Δεύτε λάβετε φως». Τα δύο αυτά εκκλησιαστικά γεγονότα συγκροτούν την «Τελετή της Αναστάσεως».
Εριέττα Κ.
Η εικόνα που θυμάμαι από μικρό παιδί για το Άγιο Πάσχα
Ένα έθιμο της Ελλάδας είναι η παραλαβή του Αγίου Φωτός. Συγκεντρώνονται όλοι οι άνθρωποι ενός τόπου στην εκκλησία και ο παππάς λέει τα δώδεκα ευαγγέλια. Στις 12.00 τη νύχτα, μόλις ο παππάς πει «Χριστός Ανέστη…» και σηκώσει τη λαμπάδα με το Άγιο Φως, οι άντρες τρέχουν για να το παραλάβουν με τη λαμπάδα τους. Όποιος πάρει πρώτος το Άγιο Φως, έχει υγεία και την ευλογία του Θεού.
Αναστάσης Κ.
ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
Την Μεγάλη Πέμπτη σε διάφορα μέρη της Ελλάδας οι νοικοκυρές κάνουν προετοιμασίες για την ημέρα της Ανάστασης. Βάφουν τα αυγά με κόκκινο χρώμα γιατί το κόκκινο χρώμα συμβολίζει την θυσία του Χριστού. Επίσης φτιάχνουν μυρωδάτα κουλούρια και τσουρέκια.
Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης οι χριστιανοί πηγαίνουν στην εκκλησία για να παρακολουθήσουν την Ακολουθία των Παθών. Μετά την Ακολουθία, νεαρές κοπέλες στολίζουν τον Επιτάφιο με όμορφα λουλούδια.
Την Μεγάλη Παρασκευή σε αρκετά μέρη οι άνθρωποι δεν κάθονται να φάνε στο τραπέζι, και τρώνε ταχινόσουπα, φακές και πίνουν μια γουλιά ξύδι. Με αυτόν τον τρόπο δείχνουν ότι πενθούν για την Σταύρωση και την Ταφή του Ιησού. Επίσης δεν κάνουν δουλειές και πηγαίνουν στεφάνια και λουλούδια στα μνήματα. Σε μερικά χωριά της Ελλάδας οι Επιτάφιοι συναντιούνται στην κεντρική πλατεία και έπειτα κατευθύνονται προς την εκκλησία απ’ όπου ξεκίνησαν.
Το Μεγάλο Σάββατο οι νοικοκυρές ετοιμάζουν το πρωί την παραδοσιακή μαγειρίτσα. Το βράδυ όλοι πηγαίνουν στην εκκλησία όπου ανάβουν τις λαμπάδες και τα κεριά τους με το Άγιο Φως. Όταν ο ιερέας αρχίζει να ψάλλει το ‘Χριστός Ανέστη οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα και τότε πολλοί ρίχνουν βεγγαλικά και κροτίδες και η νύχτα γίνεται μέρα. Οι άνθρωποι επιστρέφουν στα σπίτια τους για να φάνε την μαγειρίτσα και να τσουγκρίσουν τα κόκκινα αυγά.
Ανήμερα του Πάσχα σουβλίζουν το αρνί καθώς και το κοκορέτσι και οι γειτονιές μυρίζουν πολύ όμορφα. Σε αρκετά μέρη της Ελλάδας και κυρίως στα νησιά δεν σουβλίζουν το αρνί αλλά το ψήνουν στον φούρνο.
Δημήτρης Α.
Έθιμα από όλη την Ελλάδα
Το Πάσχα αποτελεί τη μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, αλλά κυρίως τη Μεγάλη Εβδομάδα (ή Εβδομάδα των Παθών), συνηθίζεται να πραγματοποιούνται ξεχωριστά ήθη και έθιμα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Μερικά από τα πιο γνωστά είναι τα εξής:
Ο Λάζαρος
Το ‘Λαζαροσάββατο’, το Σάββατο πριν από τη Μεγάλη Βδομάδα ο λαός γιορτάζει την ‘Έγερση’ του φίλου του Χριστού. Σε πολλά μέρη της χώρας μας για να απεικονίσουν την Ανάσταση του Λαζάρου, να συμβολίσουν δηλαδή τη Νίκη του Χριστού απέναντι στο θάνατο, αλλά παράλληλα και για να υποδηλώσουν την ανάσταση της φύσης, έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λάζαρου. Την παραμονή της γιορτής την ‘πρώτη Λαμπρή’, τα παιδιά κρατώντας το ‘Λάζαρο’, έκαναν τους αγερμούς τους. Γύριζαν στα σπίτια και τραγουδούσαν τα ‘λαζαρικά’, για να διηγηθούν την ιστορία του αναστημένου φίλου του Χριστού και να πουν τα παινέματα στους νοικοκυραίους. Στην ΄Ήπειρο π.χ. χτύπαγαν και μεγαλοκούδουνα. Στη Στερεά Ελλάδα, Μακεδονία και τη Θράκη τραγουδούν μόνο κορίτσια. Το έθιμο αυτό συναντιέται σ’ όλη την Ελλάδα με παραλλαγές.
Τα βάγια
Την Κυριακή των Βαΐων, σε ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όλοι οι ναοί στολίζονται με κλαδιά από βάγια, από φοίνικες ή από άλλα νικητήρια φυτά π.χ. δάφνη, ιτιά μυρτιά και ελιά. Μετά τη λειτουργία μοιράζονται στους πιστούς. Η εκκλησία μας το έθιμο αυτό το καθιέρωσε από τον 9ο αιώνα.
Οι κουλούρες της Μ. Πέμπτης
Τα έθιμα της Μ. Βδομάδας ξεκινούσαν κυρίως τη Μ. Πέμπτη. Πρωί –πρωί σε όλη την Ελλάδα οι γυναίκες καταπιάνονταν με το ζύμωμα. Ζυμώνουν τις κουλούρες της Λαμπρής και τις στολίζουν με λουρίδες από ζυμάρι και ξηρούς καρπούς. Ανάλογα με το σχήμα που τους έδιναν παλιότερα είχαν και διάφορα ονόματα. ‘κοφίνια’, ‘καλαθάκια’, ‘δοξάρια’, ‘ αυγούλες’, ‘κοτσούνες’, ‘κουζουνάκια’.
Τα κόκκινα αυγά
Μερικοί πιστεύουν ότι τα αυγά βάφονται κόκκινα σε ανάμνηση του αίματος του Χριστού. Κόκκινο όμως είναι το χρώμα της χαράς. Χαρά για την Ανάσταση του Χριστού. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας κρεμούσαν κόκκινες βελέντζες (κουβέρτες) και κόκκινα μαντήλια ή κρεμούσαν από τα παράθυρά τους κόκκινα μαντήλια. Τα χρώματα για τα αυγά τα έφτιαχναν από διάφορα φυτά. Το πρώτο αυγό που έβαφαν ήταν της Παναγιάς και το έβαζαν στο εικονοστάσι. Με αυτό σταύρωναν τα παιδιά από το κακό το μάτι.
Επιτάφιος
Η Μ. Παρασκευή είναι μέρα αργίας και νηστείας. Ημέρα πένθους. Πολλοί πίνουν ξίδι για την αγάπη του Χριστού. Κοντά στο μεσημέρι οι κοπέλες στολίζουν τον Επιτάφιο με λουλούδια που έχουν στείλει από τα σπίτια. Όλα τα ανοιξιάτικα λουλούδια: βιολέτες, τριαντάφυλλα, μενεξέδες. Φτιάχνουν στεφάνια και γιρλάντες, ενώ ψέλνουν το μοιρολόγι της Παναγιάς. Σ’ άλλα μέρη της χώρας μας στολίζουν τον Επιτάφιο το βράδυ της Μ. Πέμπτης μετά τα Δώδεκα Ευαγγέλια.
Η Ανάσταση
Ξημερώματα του Μ. Σαββάτου οι εκκλησίες στολίζονται με δαφνόφυλλα και ο ιερέας τα σκορπίζει μόλις πει ‘Ανάστα ο Θεός κρίναι την γην’. Μετά την εκκλησία η νοικοκυρά ζυμώνει την κουλούρα της Λαμπρής και ο άντρας αναλαμβάνει το σφάξιμο του αρνιού. Το βράδυ του Μ. Σαββάτου λίγο πριν χτυπήσουν οι καμπάνες για την εκκλησία, οι πιστοί φορούν τα ολοκαίνουργα ρούχα τους, παίρνουν τις άσπρες λαμπάδες τους για να τις ανάψουν με το Άγιο Φως και πηγαίνουν να παρακολουθήσουν την λειτουργία της Ανάστασης. Γυρίζοντας από την Ανάσταση σταυρώνουν με το Άγιο Φως το πάνω μέρος της εξώπορτας. Το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα γίνεται η Δεύτερη Ανάσταση, ‘η Αγάπη’. Για την αγάπη σταυρώθηκε ο Χριστός, γι’ αυτό και το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε δώδεκα γλώσσες, συμβολίζοντας την ενότητα των εθνών. Μετά την Αγάπη, στον περίβολο του ναού, στήνεται χορός, με πρώτο- πρώτο τον παπά και μετά τους πιστούς κατά σειρά ηλικίας.
ΡΟΥΚΕΤΟΠΟΛΕΜΟΣ | ΧΙΟΣ
Ο Βροντάδος εκτείνεται βόρεια της πόλης της Χίου και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νομού. Εδώ κατοικούν οι περισσότεροι καπεταναίοι και ναυτικοί του νησιού. Το έθιμο των ρουκετών που έχει τις ρίζες του στους χρόνους της τουρκικής κατοχής, λαμβάνει χώρα το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Πρόκειται για μια ανταλλαγή πυρών ανάμεσα στις δυο μεγαλύτερες ενορίες της πόλης αυτής του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας της Ερυθιανής. Αρχικά, οι κάτοικοι των δύο ενοριών των εκκλησιών που βρίσκονται αντικριστά, έφτιαχναν αυτοσχέδια κανονάκια. Με το πέρασμα του χρόνου αυτά εξελίχθηκαν σε αυτοσχέδιες ρουκέτες- βεγγαλικά, που κατασκευάζουν οι ίδιοι. Τα υλικά που χρησιμοποιούν είναι νίτρο, θειάφι και μπαρούτι και για την κατασκευή τους απαιτείται μεγάλη προσοχή και εμπειρία που κληροδοτείται πια από γενιά σε γενιά. Η προετοιμασία των ρουκετών αρχίζει σχεδόν αμέσως μετά το Πάσχα για να είναι έτοιμες την επόμενη χρονιά. Τα τελευταία χρόνια οι ποσότητες των ρουκετών που κατασκευάζονται φτάνουν τις μερικές χιλιάδες και το θέαμα που παρουσιάζουν στον ανοιξιάτικο ουρανό το βράδυ της Ανάστασης είναι πραγματικά φαντασμαγορικό.
ΙΕΡΟΣ ΝΙΠΤΗΡΑΣ | ΠΑΤΜΟΣ
Η τελετή του Ιερού Νιπτήρα στην Πάτμο είναι ένα θρησκευτικό έθιμο και πρόκειται για την αναπαράσταση της πράξης του Ιησού πριν το Μυστικό Δείπνο. Ο Χριστός πήρε μια λεκάνη νερό και έπλυνε τα πόδια των μαθητών του. Η αναπαράσταση λαμβάνει χώρα το μεσημέρι της Μεγάλης Πέμπτης, στην πλατεία Ξάνθου, μπροστά στο Δημαρχείο. Τους 12 Αποστόλους υποδύονται μοναχοί ή κληρικοί, το ρόλο του Χριστού, ο ηγούμενος της Μονής Θεολόγου, ενώ το ρόλο του Ευαγγελιστή ένας κληρικός. Η αναπαράσταση γίνεται μέσα σε αυστηρά μοναστηριακό κλίμα με τον Απόστολο Πέτρο και τον Ιούδα ως «πρωταγωνιστές» μέχρι την ώρα που ο ηγούμενος θα ραντίσει συμβολικά τα πόδια των μοναχών με νερό. Έπειτα η πομπή επιστρέφει στο μοναστήρι.
ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΗ | ΜΕΤΕΩΡΑ
Το επιβλητικό λίθινο δάσος των Μετεώρων με τα μοναστήρια με την πλούσια ιστορία προσφέρεται ως ιδανικός προορισμός για τη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Ιδιαίτερα μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν η λειτουργική προσέγγιση, τα έθιμα και οι παραδόσεις κάθε μοναστηριού στα Μετέωρα. Στην περιοχή της Καλαμπάκας κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα διαδραματίζεται το έθιμο της Σταυροπροσκύνησης. Η τρίτη Κυριακή των Νηστειών ονομάζεται «Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης». Μετά από τη μεγάλη Δοξολογία στον Όρθρο, ο Σταυρός μεταφέρεται σε μια σεμνή πομπή στο κέντρο του Ναού και παραμένει εκεί όλη την υπόλοιπη εβδομάδα. Στο τέλος κάθε λειτουργίας γίνεται προσκύνηση του Σταυρού. Οι γυναίκες ανεβαίνουν στο βράχο της «μικρής Αίας», όπως λέγεται, τραγουδώντας τα γνωστά πασχαλοτράγουδα. Στη συνέχεια κατεβαίνουν στον Άγιο Αντώνιο, το μικρό εκκλησάκι που βρίσκεται στα ριζά του βράχου πιάνοντας χορό, επαναλαμβάνοντας τα γνωστά τραγούδια της Πασχαλιάς και αφού χτυπήσει η καμπάνα της Μεγάλης Εκκλησιάς -όπως αποκαλούσαν οι παλιοί Καλαμπακιώτες τον Ιστορικό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου- μαζεύονται για να παρακολουθήσουν τον Εσπερινό.
ΑΕΡΟΣΤΑΤΑ | ΛΕΩΝΙΔΙΟ
Οι γυναίκες τραγουδώντας στους κήπους μαζεύουν τριαντάφυλλα, αγριολούλουδα, βιολέτες λευκές, κόκκινες, μωβ για να κεντήσουν τα στεφάνια και να πλέξουν τους σταυρούς που θα στολίσουν τους Επιταφίους της Μεγάλης Παρασκευής, για να πραγματοποιήσουν μια μαγευτική περιφορά στις γειτονιές του Λεωνιδίου την πένθιμη αυτή νύχτα. Τα κορίτσια κόβουν πορτοκάλια, νεράντζια και ότι φρούτο φανταστείς από τα δέντρα για να τα κάνουν φαναράκια που θα φωτίσουν τους δρόμους και τα παραδοσιακά σοκάκια της αγοράς. Το αποκορύφωμα όμως, η έκσταση της δημιουργίας η εκδήλωση της ελευθερίας, το νόημα της Ανάστασης είναι η κατασκευή των αεροστάτων, που μικροί, μεγάλοι άντρες και γυναίκες, επιδίδονται εβδομάδες πριν το Μεγάλο Σάββατο που έχουν την τιμητική τους και μοναδική παρουσία. Δεκαέξι πολύχρωμες λεπτές κόλλες ενώνονται και στη βάση τους πλεγμένο ένα στρογγυλό καλάμι που πάνω στο σταυρωτό σύρμα του θα μπει η «κολημάρα», το πανί ποτισμένο με λάδι και λίγο πετρέλαιο, τα καύσιμα για να το απελευθερώσουν. Δεν είναι ένα και δύο. Πάνω από 1.000 τέτοια αερόστατα, απ’ όλες τις ενορίες του Λεωνιδίου, θα κάνουν το ταξίδι τους τη γλυκιά αναστάσιμη βραδιά, συμπληρώνοντας τον ουρανό μ’ αστέρια, δηλώνοντας ταυτόχρονα την Ανάσταση της ψυχής, την απελευθέρωση, την κάθαρση από τα δεινά, τον εξορκισμό του κακού στον οποίο συμβάλλουν βέβαια τα βαρελότα, οι δυναμίτες και τα βεγγαλικά που με τον πιο προσεκτικό τρόπο πετάγονται από τους άντρες και τους μεγαλύτερους. Το κάψιμο του Ιούδα, σωρός από ξύλα, αφάνες και κλαδιά συμπληρώνει την εικόνα της Ανάστασης. Κι όλα αυτά με το Χριστός Ανέστη!
ΣΑΪΤΟΠΟΛΕΜΟΣ | ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Ένα από τα πιο παλιά πασχαλινά έθιμα στην Μεσσηνία με επίκεντρο την πόλη της Καλαμάτας είναι ο Σαϊτοπόλεμος. Ένα έθιμο με ρίζες από την επανάσταση του 1821 το οποίο αναβιώνει κάθε Κυριακή του Πάσχα στην Καλαμάτα και λίγες άλλες περιοχές της Μεσσηνίας, όπως η Εύα, ο Άρης και η Θουρία. Κάθε χρόνο μετά την Καθαρή Δευτέρα διάφορες ομάδες που αποκαλούνται “Μπουλούκια” αρχίζουν την σαρανταήμερη προετοιμασία τους. Ανήμερα του Πάσχα, στις 20.00, στο βόρειο πάρκινγκ του Νέδοντα, τα μπουλούκια των σαϊτολόγων πραγματοποιούν το σαϊτοπόλεμο. Το έθιμο προήλθε από μια ευφυή χρήση των Ελλήνων στον απελευθερωτικό πόλεμο του 1821, ως ένα είδος εκφοβισμού του ιππικού των Τούρκων. Αρχικά ήταν αυτοσχέδιες κατασκευές, όπου με χρήση μπαρουτιού τοποθετημένο σε αδειασμένο καλάμι, απελευθέρωναν ισχυρή φλόγα από την μια πλευρά που τρομοκρατούσε τα υποζύγια των Τούρκων ιππέων. Μετά το πέρας του πολέμου αυτές οι αυτοσχέδιες κατασκευές εξελίχθηκαν και μετατράπηκαν στο γνωστό έθιμο του Σαϊτοπόλεμου.
ΜΠΟΤΗΔΕΣ | ΚΕΡΚΥΡΑ
Στην Κέρκυρα το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου ξεκινά ξημερώματα με το έθιμο του τεχνητού σεισμού, ενώ μερικές ώρες αργότερα (στις 11.00 π.μ.) γίνεται η Πρώτη Ανάσταση με τη ρίψη των “μπότηδων». Το συγκεκριμένο έθιμο, αποτελεί επιρροή των Ενετών, οι οποίοι συνήθιζαν την Πρωτοχρονιά (την μεγαλύτερη γιορτή των καθολικών), να ρίχνουν από τα παράθυρά τους παλιά αντικείμενα, προκειμένου να τους φέρει ο νέος χρόνος καινούργια. Οι Κερκυραίοι οικειοποιήθηκαν το έθιμο αυτό και το ενέταξαν στις εορταστικές εκδηλώσεις του Πάσχα. Στις μέρες μας, τα παλιά αντικείμενα αντικαταστάθηκαν από πήλινες στάμνες (Μπότηδες) γεμάτες νερό. Μια διαφορετική ερμηνεία δίνει στο έθιμο ειδωλολατρική προέλευση. Δεδομένου ότι το Πάσχα βρίσκεται στην αρχή της νέας βλαστικής περιόδου, οι τρυφεροί καρποί συλλέγονται σε νέα δοχεία, ενώ τα παλιά ρίχνονται. Μετά το σπάσιμο των κανατιών, οι φιλαρμονικές ξεχύνονται στους δρόμους της πόλης παίζοντας χαρούμενα εμβατήρια. Την ίδια ώρα στην «Πίνια», το παλιό εμπορικό κέντρο της πόλης, πραγματοποιείται το έθιμο της “μαστέλας”. Ένα μισοβάρελο στολίζεται με μυρτιές και κορδέλες και οι περαστικοί καλούνται να ρίξουν μέσα κέρματα «για το καλό”. Με την πρώτη καμπάνα της Ανάστασης, κάποιος βουτάει μέσα για να μαζέψει τα κέρματα.
ΚΑΨΙΜΟ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ | ΚΡΗΤΗ
Στην Κρήτη, τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας είναι πολλά και πέρα από τα γνωστά που ισχύουν σε όλη την Ελλάδα στα χωριά της Κρήτης -κυρίως- τηρούνται τα εξής:
Όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα δεν ακούν τραγούδια, δεν τραγουδάνε ούτε σφυρίζουν, στα καφενεία δεν παίζουν χαρτιά και με ένα σπαούλι (σπάγκο) κρεμούν τον Φάντη της τράπουλας από το ταβάνι. Τα αγόρια και οι μεγάλοι άντρες όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα κόβουν ξύλα κυρίως κατσοπρίνια, ασπαλάθους και άλλους θάμνους και το Μεγάλο Σάββατο φτιάχνουν τη ρεματιά ύψους 3-4 μέτρων και πλάτους 6-8 μέτρων για να κάψουν το ομοίωμα του Ιούδα.
Την Μεγάλη Πέμπτη φτιάχνουν ένα ανθρώπινο ομοίωμα από ξύλα, τον «Ιούδα», τον οποίο περιφέρουν σε όλα τα σπίτια του χωριού και τον χτυπούν και κακίζουν για την αισχρή προδοσία του. Οι γυναίκες δίνουν ό,τι παλαιά ρούχα έχουν για να ντυθεί «ο βρώμος ο Ιούδας», τον οποίο παραγεμίζουν με άχερα. Τα αρνιά για το Πάσχα σφάζονται Μεγάλη Τετάρτη και Μεγάλη Πέμπτη.
Οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύουν από τους κήπους κρίνους, τριαντάφυλλα, άνθη λεμονιάς και άλλα λουλούδια για το στολισμό του Επιταφίου τη Μεγάλη Πέμπτη. Στην Κρήτη, ειδικά τη Μεγάλη Παρασκευή, υπάρχει το έθιμο στο οποίο ο ιερέας μνημονεύει εντός της Εκκλησίας πριν την περιφορά του Επιταφίου τα ονόματα όλων των κεκοιμημένων συγχωριανών της κάθε οικογένειας, έστω και πολλές γενεές πίσω.
Το Μεγάλο Σάββατο, το ομοίωμα του Ιούδα τοποθετείται πάνω στη ρεματιά με τα ξύλα, για το φόβο των Ιουδαίων, δηλαδή των γειτονικών χωριών που επιδιώκουν να κλάψουν τον Ιούδα. Το βράδυ της Ανάστασης, με το Χριστός Ανέστη, τα κοπέλια βάζουν φωτιά στον Ιούδα, ο οποίος καίγεται με τα απαραίτητα μπαλοταρίσματα. Την ημέρα της Ανάστασης ακόμα και εχθροί δίνουν το φιλί της Αγάπης στο προαύλιο της εκκλησίας.
Ο «ΝΕΚΡΟΣ» ΖΑΦΕΙΡΗΣ | ΗΠΕΙΡΟΣ
Την Κυριακή του Πάσχα και καθ’ όλη τη διάρκεια της Άνοιξης στην Ήπειρο αλλά και σε κάποια μέρη της Μακεδονίας αναβιώνει το έθιμο του Ζαφείρη. Το όνομα δεν είναι σταθερό και μπορεί και να συναντηθεί ως Μαγιόπουλο ή ακόμα και Φουσκοδέντρι. Το έθιμο αυτό είναι ουσιαστικά ένα παιδικό παιχνίδι και την αναβίωση του. Το παιδί που έχει το ρόλο του Ζαφείρη παριστάνει το νεκρό, ενώ τα υπόλοιπα μαζεύουν λουλούδια και φύλλα. Τον στολίζουν και παράλληλα τον μοιρολογούν κρατώντας στα χέρια τους καλάμια αντί για λαμπάδες. Στο τέλος του μοιρολογιού, όλα τα παιδιά μαζί φωνάζουν «Σήκου Ζαφείρη, Σήκου!» και ο «νεκρός» ανασταίνεται από το στολισμένο με λουλούδια κρεβάτι του και τα κυνηγά φωνάζοντας και γελώντας. Αλίμονο στον άτυχο που θα πιάσει ο αναστημένος Ζαφείρης, γιατί θα είναι ο «νεκρός» της επόμενης χρονιάς ή του επόμενου γύρου.
Βασίλης Δ.
Πάσχα
Το Πάσχα είναι μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της ορθοδοξίας. Επίσης είναι και από τις αγαπημένες μου γιορτές πρώτον επειδή έχουμε άνοιξη και δεύτερον γιατί γιορτάζω την ονομαστική μου εορτή.
Τα πιο γνωστά ήθη και έθιμα είναι ο στολισμός και η περιφορά του επιτάφιου, το βάψιμο τον κόκκινων αυγών, η νηστεία την μεγάλη εβδομάδα για όσους δεν θέλουν να νηστέψουν όλη την σαρακοστή, το άναμμα της λαμπάδας, το μεγάλο Σάββατο μετά την Ανάσταση και το ψήσιμο του αρνιού την Κυριακή του Πάσχα.
Όλες αυτές οι συνήθειες είναι ακόμα ένας λόγος για να αγαπάει κανείς το Πάσχα !!!!!!
Πασχάλης Μ.
Χίος
Ο ρουκετοπόλεμος είναι ένα έθιμο που τηρείται κάθε Πάσχα στο Βροντάδο της Χίου. Οι δύο “αντίπαλες” ενορίες, του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας της Ερειθιανής, εκτοξεύουν το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου χιλιάδες αυτοσχέδιες ρουκέτες με στόχο το καμπαναριό της αντίπαλης εκκλησίας, δημιουργώντας ένα μοναδικό θέαμα.
Καρδίτσα
Τόσο στην Καρδίτσα όσο και σε ολόκληρο τον θεσσαλικό κάμπο τα έθιμα είναι τα ίδια. Σύμφωνα με την παράδοση στον κάμπο, οι Καραγκούνηδες περίμεναν να πει ο παπάς το «Δεύτε, λάβετε φως» και εκείνος που θα έφτανε πρώτος χτυπούσε την καμπάνα της Εκκλησίας. Αυτός που θα χτυπούσε την καμπάνα στη Λαμπρή όλη η χρονιά θα του έφερνε γούρι, στο σπίτι, στα χωράφια αλλά και στα ζώα του.
Κέρκυρα
Με το σήμα της πρώτης Ανάστασης στις 12μμ, οι κάτοικοι της Κέρκυρας πετούν τεράστια κανάτια γεμάτα νερό – τους Μπότηδες – από τα μπαλκόνια τους. Οι Μπότηδες είναι τα πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους. Τα μπαλκόνια είναι στολισμένα και οι κάτοικοι δένουν στους Μπότηδες κόκκινες κορδέλες – το κόκκινο είναι το χρώμα της Κέρκυρας.
Μελπομένη Κ.
‘’Το έθιμο με τα αερόστατα’’
Στο Λεωνίδιο της Αρκαδίας, τη νύχτα της Ανάστασης είναι η νύχτα των αερόστατων , έθιμο που ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα. Η όμορφη πρωτεύουσα της Τσακωνίας μετατρέπεται σε ένα φαντασμαγορικό σκηνικό θέαμα.
Το έθιμο αυτό προέρχεται από ντόπιους ναυτικούς οι οποίοι γνωρίζοντας τον κόσμο, εντυπωσιάστηκαν από κάποιο αντίστοιχο ασιατικό έθιμο. Στη συνέχεια , το μετέφεραν στην πατρίδα τους και με το πέρασμα των χρονών καθιερώθηκε και συνδυάστηκε με τον εορτασμό της Ανάστασης.
Με το πρώτο ‘’ Χριστός Ανέστη’’ οι ενορίες καίνε το ομοίωμα του Ιούδα και τα αερόστατα ελευθερώνονται στον ουρανό. Η φαντασμαγορική ατμόσφαιρα συμπληρώνεται με κάθε είδους πυροτεχνήματα.
Τα αερόστατα ετοιμάζονται εβδομάδες πριν από τη μεγάλη βραδιά. Σχεδόν κάθε σπίτι κατασκευάζει το δικό του και στην ετοιμασία του συμμετέχει όλη η οικογένεια. Η τεχνική που χρησιμοποιείται είναι ειδική. Τα αερόστατα είναι φτιαγμένα από καλάμι και χαρτί. Για την πυροδότησή τους, γίνεται χρήση ενός πανιού εμποτισμένο με λάδι και πετρέλαιο, την ‘’ Καλιμμάρα’’. Έχει παρατηρηθεί πως από κάθε ενορία αφήνονται περισσότερα από 100 αερόστατα το βράδυ της Ανάστασης.
Χριστιάννα Κ.
Ελληνικό Πάσχα Στο Ναύπλιο!