Σκοπός της θεσμοθέτησης της Παγκόσμιας Ημέρας Ατόμων με Αναπηρία είναι η προώθηση δράσεων υποστήριξης των συγκεκριμένων συμπολιτών μας, αλλά και ενημέρωσης και αφύπνισης της κοινωνίας μας σε θέματα αναπηρίας και ευαισθητοποίησης για τα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ατόμων με αναπηρία.
Η φράση «Άτομα με Ειδικές Ανάγκες» (= ΑΜΕΑ) κατά καιρούς έχει δεχθεί πολλούς ορισμούς και σε εθνικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο της διεθνούς κοινωνίας. Γενικώς σε κάθε εποχή η στάση και η αντιμετώπιση των ΑΜΕΑ διαφέρει ανάλογα με την στάση γενικώς, τις ιδέες, αντιλήψεις, ήθη, έθιμα και παραδόσεις του κοινωνικού συνόλου.
Στην σημερινή εποχή η κοινωνία διεθνώς στις περισσότερες χώρες, ιδίως του Δυτικού κόσμου, υιοθετεί την αποδοχή αλλά και την στήριξη των ατόμων αυτών, ώστε να είναι ισότιμα μέλη της κοινότητας, στην οποία ζουν. Έτσι το 1975, ο Ο.Η.Ε., στην Διακήρυξη του για τα δικαιώματα των αναπήρων διατύπωσε τον εξής ορισμό «Ανάπηρος είναι κάθε πρόσωπο, το οποίο είναι ανίκανο να αναλάβει μόνος τους όλες ή μέρος των ατομικών και κοινωνικών, φυσιολογικών αναγκών, λόγω μιας εκ γενετής ή όχι βλάβης των φυσικών ή διανοητικών ικανοτήτων του».
Στην ελληνική πραγματικότητα βέβαια, με τον νόμο 1566/85 (άρθρο 32), ως Άτομα με Ειδικές Ανάγκες ορίζονται «τα άτομα που πάσχουν από ειδικές ανεπάρκειες ή δυσλειτουργίες οφειλόμενες σε φυσικούς, διανοητικούς ή κοινωνικούς παράγοντες σε τέτοιο βαθμό, που είναι δύσκολο γι’ αυτά να συμμετάσχουν στη γενική, επαγγελματική κατάρτιση, να εξεύρουν εργασία ή να έχουν πλήρη συμμετοχή στην κοινωνία». Ως ΑΜΕΑ μπορούν να νοηθούν:
- Οι τυφλοί και όσοι έχουν σοβαρές διαταραχές στην όραση.
- Οι κωφοί και οι βαρήκοοι.
- Άτομα με σοβαρές κινητικές διαταραχές.
- Άτομα με νοητική καθυστέρηση.
- Άτομα με ειδικές μαθησιακές και άλλες δυσκολίες.
- Άτομα που πάσχουν από ψυχικές νόσους και συναισθηματικές αναστολές.
- Τα επιληπτικά άτομα.
- Άτομα που πάσχουν από την ασθένεια του Χάνσεν.
- Άτομα με διαταραχές της προσωπικότητας.
- Κάθε άτομα που δεν ανήκει σε καμία από τις προηγούμενες περιπτώσεις και παρουσιάζει διαταραχή της προσωπικότητας από οποιαδήποτε αιτία.
Σύμφωνα με την απόφαση 93/136/ΕΟΚ του Ευρωπαϊκού συμβουλίου ΑΜΕΑ χαρακτηρίζονται τα άτομα «με σοβαρές ανεπάρκειες, ανικανότητες ή μειονεξίες που οφείλονται σε σωματικές βλάβες, συμπεριλαμβανομένων των βλαβών των αισθήσεων, ή σε διανοητικές ή ψυχικές βλάβες, οι οποίες περιορίζουν ή αποκλείουν την εκτέλεση δραστηριότητας ή λειτουργίας, η οποία θεωρείται κανονική για έναν άνθρωπο».